ကမန္မ်ိဳးႏြယ္စု သမိုင္းစာအုပ္ (ေမာင္ဆႏၵ-လယ္ေဝး)

 

 ကမန္မ်ိဳးႏြယ္စု သမိုင္းစာအုပ္ (ေမာင္ဆႏၵ-လယ္ေဝး)ကိုဤေနရာတြင္ေဒါင္းပါ။

(စာအုပ္အျမည္း) ကမန္မ်ိဳးႏြယ္စုစတင္ျဖစ္ေပၚလာပံု

`ကမန္´ ဟူေသာေ၀ါဟာရသည္ ေရွးရခိုင္ဘုရင္ အဆက္ဆက္တို႕လက္ထက္ကတည္းကစတင္ေခၚေ၀ၚသံုး စြဲလာေသာရခိုင္ဘုရင့္တပ္မေတာ္မွ သူရဲေကာင္း ေလးသည္ေတာ္တပ္ဖြဲ႕၏ အမည္နာမတစ္ခုသာျဖစ္သည္။ `ကမန္´ဆိုသည္မွာရခိုင္သုေသသီတို၏အဆိုအမိန္႕မ်ားအရ`ေလး၊ျမားအတက္၌ကၽြမ္းက်င္သူ´ `ေလးသည္ေတာ္ (၀ါ) ေလးေတာ္ပစ္´ ဟူအဓိပၸါယ္ရေၾကာင္းကို ပညာေရး၀န္ၾကီးဌာန အေ၀းသင္တကၠ သိုလ္ စတုတၱႏွစ္ ျမန္မာစာအထူးျပဳ သင္ရိုးအမွတ္ မ-၄၁၂၊ ရခိုင္မင္းသမီးဧခ်င္း၊ ပို႕ခ်ခ်က္အပိုဒ္ ၃၃ တြင္`ကမန္ဆိုသည္မွာ ေလးအတတ္တြင္ ကၽြမ္းက်င္ေသာ စစ္သည္ေတာ္ကိုေခၚသည္။ ရခိုင္တပ္မေတာ္တြင္ ေလးသည္ေတာ္ တပ္ပါသည္ျဖစ္ရာ ၄င္းတပ္တြင္ အမႈထမ္းသူမ်ားအား ကမန္ဟုေခၚသည္´ ဟုေဖာ္ျပထား သည္။
သမိုင္းသုေသသီတို႕၏ အဆိုအရ`ကမန္´ဆိုသည္မွာ သီးျခားလူမ်ိဳးစုမဟုတ္ဘဲ ဲရခိုင့္ဘုရင့္တပ္မေတာ္မွ မ်ိဳးႏြယ္စုတစ္ခုအျဖစ္ ေျပာင္းလဲလာေသာ ရခိုင္မ်ိဳးႏြယ္ တစ္ဆက္ပင္ျဖစ္သည္။ သမိုင္းစာအုပ္မ်ား၌`ကမန္သူရဲေကာင္းတပ္´တြင္ `ရခိုင္တိုင္းရင္းသားမ်ားသာ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့ၾကသည္´ `ထုိစဥ္အခါက ဘုရင့္တပ္မေတာ္တြင္ လူမ်ိဳးျခားမ်ားကိုတာ၀န္မေပးခဲ့´ ဟူ၍လည္းေကာင္းေတြ႕ရွိရသည္။ လက္ရွိကမန္လူမ်ိဳးအမ်ားစုမွာ အစၥလာမ္ဘာသာကုိ ကိုးကြယ္ၾကေသာ္လည္း ရခိုင္လူမ်ိဳးမွ ဆင္းသက္လာသည္ အေလ်ာက္ ဘာသာစကား၊ ၀တ္စားဆင္ယင္ပံု၊ဓေလ့စရိုက္မ်ားမွာ ရခိုင္တိုင္းရင္းသားမ်ားႏွင့္ ထပ္တူပင္ျဖစ္သည္။
ရခိုင္ဆရာေတာ္ဦးဉာဏေရးသည့္ ဓည၀တီရာဇ၀င္သစ္ ႏွင့္ သတင္းစာဆရာၾကီး ယခင္ႏိုင္ငံေတာ္ေကာင္စီ၀င္ေဟာင္း ဦးလွထြန္းျဖဴေရးသည့္`ရခိုင္ျပည္နယ္ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးစုမ်ား´ စာအုပ္တြင္လည္း`ကမန္´ လူမ်ိဳးမ်ားသည္ ရခိုင္မ်ားႏွင့္ ရိုးရာယဥ္ေက်းမႈ၊ ၀တ္စားဆင္ယင္ထံုးဖြဲ႕ပံု၊ စကားအေျပာအဆို၊ စိတ္ေနစိတ္ထား ရုပ္ရည္ ပံုပန္းသဏၭာန္ စသည္တို႕ကြဲျပားျခားနားမႈမရွိေၾကာင္းကို ေဖာ္ျပထားသည္။ ရွားရွဴဂ်ာမင္းသားႏွင့္ ေဆြမ်ိဳးတစ္စု ႏိုင္ငံေရးခိုလံႈလာသည့္ ခရစ္ႏွစ္ ၁၆၆၀ ပတ္၀န္းက်င္မွသာ`ကမန္´ေ၀ါဟာရ ေပၚေပါက္လာျခင္း မဟုတ္္ဘဲ ငႏွလံုးမင္း(၁၂၃၄-၃၇)လက္ထက္ကတည္းကပင္`ကမန္´ဟူေသာေ၀ါဟာရသည္ စတင္ ေပၚေပါက္ႏွင့္ျပီးျဖစ္သည္။
ရခိုင္ဘုရင္မ်ား လက္ထက္ ကမန္တိုင္းရင္းသားမ်ား
၁။ငႏွလံုးမင္း(၁၂၃၄-၃၇)
ရခိုင္ရာဇ၀င္မ်ားတြင္ ဒႆရာဇာမင္းဆက္(၂၂)ဆက္ေျမာက္ျဖစ္ေသာ ငႏွလံုးမင္းလက္ထက္တြင္ ကုလားႏွင့္သက္တိုု႕ ပူးေပါင္းဆိုးသြမ္းၾကရာ ငႏုလံုးမင္းသည္ ျပည္စိုးၾကီးဓမၼေဇယ်ကုိ ရဲမက္ ၅၀၀၀၀ ေပး၍ စစ္သူၾကီး အဂၤါေလးပါးႏွင့္ ျပည့္စံုေသာအမတ္ ဆင္ကဲၾကီးတို႕ကို ကုလားျပည္သို႕ခ်ီတက္တိုက္ခိုက္ေစရာ ကုလားစစ္တပ္က စစ္တေကာင္းမွ ငါးရက္အတြင္းဆုတ္ခြာရသည္။ေနာက္တဖန္ ဒါကာျမိဳ႕မွ ခုခံေသာ္လည္းစစ္ရႈံး၏။ဘုရင့္အမိန္႕အရ ကုလားျပည္တြင္ အမတ္ဆင္ကဲၾကီးကိုထားခဲ့ျပီးစစ္သူၾကီးဓမၼေဇယ်သည္ကုလားထက္၀က္ခန္႕ကိုသံု႕ပန္းအျဖစ္ေခၚေဆာင္လာခဲ့သည္ ဟူ၍လည္းေကာင္း သံု႕ပန္းမ်ားကိုခြဲေ၀ရာတြင္
`ကမန္ေလးသည္ေတာ္မ်ားအတြက္ သံုးပန္း ၁၀၀၀´ ဟူ၍လည္းေကာင္းရခိုင္ရာဇ၀င္သစ္ပထမစာအုပ္၊စ တုတၱတြဲတြင္ေတြ႕ရေပသည္။
ဤအခ်င္းအရာကား ကမန္ ဟူေသာေ၀ါဟာရသည္ ၁၂၃၄ ခုႏွစ္၀န္းက်င္ကတည္းကပင္ေပၚေပါက္လာ ေၾကာင္းထင္ရွားသည္။
၂။အစၥလာမ္သာသနာေတာ္ႏွင့္ စတင္ထိေတြ႕ျခင္း
G.E.Harvey ေရးသည့္ Outline of Burmese History တြင္ Kaman(Persian)= Bow and Arrow ဟုေဖာ္ျပထားသည္။ ရခိုင္ျပည္သာမ်ားႏွင့္သာဖြဲ႕စည္းထားေသာ ေလးသည္ေတာ္တပ္သည္ အဘယ္ကဲ့သို႕ ပါရွန္းအမည္တြင္ေနသနည္းဟု ေမးစရာရွိသည္။ အေၾကာင္းမွာ ေအဒီ ၇ ရာစုမွ ၁၅ရာစုၾကားတြင္ ပါရွန္ကုန္သည္၊ အာရပ္ကုန္သည္၊ ေရာမကုန္သည္တို႕သည္ျမန္မာႏိုင္ငံအပါအ၀င္ ပသွ်ဴးကၽြန္းဆြယ္တို႕ကုိ ကူးသန္း ေရာင္း၀ယ္ေနၾကျပီျဖစ္သည္။  ႏိုင္ငံျခားသားမ်ားႏွင္ ့ေရာင္း၀ယ္ ဆက္ဆံရာမွ ဘာသာစကား၊ ယဥ္ေက်းမႈ၊ အသံုးအႏႈန္းမ်ားသည္လည္း စိမ့္၀င္ခဲ့သည္။ ၁၅ ရာစုမွစတင္၍ရခိုင္မင္းမ်ားသည္ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားျဖစ္ေသာ္ လည္းေအာက္ပါအတိုင္း ပါရွန္းအမည္မ်ားကို ခံယူခဲ့ေၾကာင္းသိရသည္။ ငႏုလံုးမင္း(အလီခန္)၊ ဘေစာျဖဴ(ကလီမာရွား)၊ မင္းေဒၚလွ်ာ(ေမႏုလွ်ား)၊ ဘေစာမင္းညိဳ(မုိဟာာမက္ရွား)၊ မင္းရန္ေအာင္(နရီရွား)၊ စလကၤသူ(ရွိတ္ အဗၺဒူလာရွား)၊ မင္းရာဇာ(အီလီယမ္ရွား)၊ မင္းေစာအို(ဂ်လာလ္ရွား)၊သဇာတ(အလီရွား)၊မင္းဘာၾကီး(ေဇာ ေဘာက္ရွား)၊ မင္းဖေလာင္း(စကြန္ဒါရွား)၊ မင္းရာဇာ(စြယ္လင္ဆိုလိမ္ရွား)၊ မင္းခေမာင္း(ဟူစိန္ရွား)
ဤသည္ကိုေထာက္ရႈ၍ပါရွန္ဘာသာစကားႏွင့္ပါရွန္္လူမ်ိဳးတို႕၏ဂုဏ္ရွိန္မွရခိုင္မင္းေနျပည္ေတာာ္မ်ားအေပၚအေတာ္အတန္လႊမ္းမိုးမႈရွိခဲ့ေၾကာင္းသိႏုိင္သည္။
၃။အစၥလာမ္သာသနာဆိုက္ေရာက္ျခင္း
ဒုတိယေျမာက္ဦးျမိဳ႕တည္မင္း(၉)ဆက္ျဖစ္ေသာမင္းဘာၾကီး(၁၅၃၁-၅၃)လက္ထက္တြင္ပါရွန္အင္ပါယာ ဖက္မွ`ကာဒီ´ ဆိုသူဦးေဆာင္ေသာာသံအမက္ၾကီးသံုးဦး (ကာဒီ၊မူရွာ၊ေမာင္ႏုမ်ာ) တို႕သည္ဘုရင္မင္းျမတ္ ထံလာေရာက္၍ ဆည္းကပ္ၾကသည္။ ထုိသံအမက္သံုးဦးတို႕သည္ အစၥလာမ္သာသနာ စည္ပင္ျပန္႕ပြားေစျခင္းငွာ`ဗလီ´၀တ္ေက်ာင္္းေတာ္မ်ားကိုေျမာက္ဦးျမိဳ႕ေတာ္၌ အႏွံ႕အျပားတည္ေဆာက္လ်က္ ဘာသာေရးေဟာ ေျပာပြဲမ်ားကိုေန႕စဥ္ႏွင့္ အမွ်က်င္းပျပဳလုပ္လွ်က္ရွိသည္။ ဤသို႕ျပဳလုပ္ျခင္းေၾကာင့္ အခ်ိဳ႕ေသာဗုဒၶဘာသာ ၀င္အခ်ိဳ႕သည္ ယံုၾကည္သက္၀င္လာျပီး အစၥလာမ္သာသာနာသို႕ကူးေျပာင္းကိုးကြယ္လာခဲ့ၾက၏။ ထုိ႕ျပင္အိႏိၵ ယျပည္ေဒလီျမိဳ႕မွ အစၥလာမ္သာသနာျပဳ တရားေဟာဆရာမ်ားကိုမွာ ယူေခၚေဆာင္ေစျပိးအစၥလာမ္တရား မ်ားကုိေဟာေျပာေစခဲ့သည္။ ဤသို႕ျဖင့္အစၥလာမ္ဘာသာသည္ ပိုမိုက်ယ္ျပန္႕ထြန္းကားလာခဲ့သည္။